Bir Osmanlı İftarının Enerji ve Besin Değeri


Creative Commons License

Güldemir O.

Her Yönüyle Ramazan’da Sağlıklı Beslenme, Ersoy Gülgün,Büyükuslu Nihal,Öztürk Rabia İclal, Editör, İstanbul Medipol Üniversitesi Yayınları, İstanbul, ss.185-196, 2023

  • Yayın Türü: Kitapta Bölüm / Mesleki Kitap
  • Basım Tarihi: 2023
  • Yayınevi: İstanbul Medipol Üniversitesi Yayınları
  • Basıldığı Şehir: İstanbul
  • Sayfa Sayıları: ss.185-196
  • Editörler: Ersoy Gülgün,Büyükuslu Nihal,Öztürk Rabia İclal, Editör
  • Anadolu Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Orta Asya’dan Cumhuriyet dönemine kadar, Türk kültüründe ramazan dikkat çekici özellikler taşımaktadır. Osmanlı iftar sofraları iki bölümde gerçekleşmiştir. İlk kısmında yalnızca su ve iftariyelik bulunurdu. İftariyelik olarak çoğu zaman kahvaltılık gıdalar bulunurdu. İftariyelik ile oruç açıldıktan sonra akşam namazı eda edilirdi. Namaz sonrası çorbayla başlayarak yemekler sofrada yer edinir, iftar süreci bu yemeklerin tüketilmesiyle tamamlanırdı. Bu çalışmada bir Osmanlı iftarı menüsü oluşturulmuş, bir yetişkinin tahmini ortalama tükettiği miktarlar uzmanların görüşleri alınarak belirlenmiştir. Bu yiyecek ve içeceklerin Beslenme Bilgi Sistemi programı ile enerji ve besin ögeleri analizi yapılarak değerlendirilmiştir. Ele alınan iftar menüsünün 1550 kcal enerji içeriğinin %46’sının karbonhidratlardan, %38’inin yağlardan ve %16’sının proteinlerden geldiği hesaplanmıştır. Bu zengin iftar menüsü bireylerin günlük enerji ve protein gereksiniminin büyük bir kısmını tek öğünde karşılamalarını sağlamaktadır. Yağ için önerilen değerlerin ise tamamı bu örnek iftar menüsü ile alınabilmektedir. Ancak A vitamini, B12 vitamini ve fosfor bakımından oldukça zengin olan ve gereksinimim tamamını karşılayan bu öğün, C vitamini, tiamin, demir, kalsiyum ve posa gereksiniminin ise sadece yarısını karşılayabilmiştir. İlerleyen çalışmalarda Osmanlı ramazanlarında hem sahurda hem de iftarda tüketilen yiyecek ve içeceklerin standart tariflerinin oluşturulması, enerji ve besin değeri açısından değerlendirilmesi önerilmektedir.

From Central Asia to the Republican period, Ramadan has remarkable features in Turkish culture. Ottoman iftar tables were divided into two parts. In the first part of the iftar tables, only iftar snacks and water were included. As soon as the fasting with iftar meals, evening prayers were performed by getting up from the table. After the prayer, the meals that started with the soup and then consumed the main meal. In this study, an Ottoman iftar menu was created, and the estimated average consumption of an adult was determined by taking the opinions of experts. These foods and beverages were evaluated by energy and nutrient analysis with the Nutrition Information System program. It has been calculated that 46% of the 1550 kcal energy content of the iftar menu comes from carbohydrates, 38% from fats and 16% from proteins. This rich iftar menu allows individuals to meet most of their daily energy and protein needs in a single meal. All of the recommended values for fats can be obtained with this sample iftar menu. However, this meal, which is very rich in vitamin A, vitamin B12 and phosphorus and meets all needs, could only meet half of the need for vitamin C, thiamine, iron, calcium and fiber. In future studies, it is recommended to create standard recipes for foods and beverages consumed both in sahur and iftar in Ottoman ramadan and to evaluate them in terms of energy and nutritional value.