Profesyonel Ses Kullanıcısı Olan ve Olmayan Bireylerde Ses Yorgunluğunun İncelenmesi

11. Ulusal Dil ve Konuşma Bozuklukları Kongresi, İstanbul, Türkiye, 19 - 21 Mayıs 2023, ss.188

Yayın Türü: Bildiri / Özet Bildiri
Basıldığı Şehir: İstanbul
Basıldığı Ülke: Türkiye
Sayfa Sayıları: ss.188
Anadolu Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Giriş: Bilimsel alanyazında birçok araştırmacı sesini mesleki açıdan kullanan bireyleri profesyonel ses kullanıcıları (PSK) olarak tanımlamaktadır. Koufman ve Isaacson PSK’yı ele almada işlevsel bir sınıflandırma önermiştir. Bu sınıflandırma meslek elemanlarını ses bozukluğu şiddetinin mesleki performanslarını etkileme düzeyine dayalı olarak 4 sınıfta ele alır. Sınıflandırmanın 4. basamağında yer alan bireyler ses bozukluğundan mesleki olarak etkilenimleri minimum düzeydedir. Bu nedenle bu basamakta yer alan meslek elemanları profesyonel olmayan ses kullanıcıları (POSK) olarak tanımlanabilir. PSK’nın mesleki ses yüklerinin POSK’a göre fazla olduğu bilinmektedir. Ses bozukluğunun ön semptomlarından birisi olan ses yorgunluğunun da ses yükü ile ilişkili olduğu alanyazında bildirilmiştir. Amaç: Bu araştırmanın amacı PSK ve POSK olarak sınıflandırılan bireyler arasında ses yorgunluğunun incelenmesini içermektedir. Yöntem: Araştırmaya yetişkin ve aktif olarak çalışan 401 birey dahil edilmiştir. Tanılanan bir ses bozukluğu veya solunum yolu enfeksiyonu geçirdiğini belirten katılımcılar dışlanmıştır. Veri toplama araçları katılımcı bilgi formu ve Ses Yorgunluğu Ölçeği’dir (SYÖ). Katılımcılar Koufman ve Isaacson’ın sınıflandırmasına göre 4 gruba ayrılmıştır. İlk 3 grup PSK olarak, 4. grup POSK olarak tanımlanmıştır. Gruplar arasında ses yorgunluğu açısından istatistiksel olarak anlamlı farklılık olup olmadığı Mann Whitney-U ve Kruskal-Wallis testleri kullanılarak analiz edilmiştir. Bulgular: PSK (n=332) olan grubun tüm SYÖ faktör skorları POSK grubundakilerden (n=69) istatistiksel olarak anlamlı düzeyde yüksek bulunmuştur (p<.0001). Koufmann ve Isaacson’un 4’lü sınıflandırmasına göre gruplar arasında tüm SYÖ faktör skorları istatistiksel olarak anlamlı düzeyde farklıdır (p<.0001). En yüksek skorlara sahip grubun 2. grup (profesyonel olan ses kullanıcıları, n=243; SYÖ toplam skor ort. 37,65) ve en düşük skorlara sahip grubun 4. grup (ses profesyoneli olmayan ses kullanıcıları, n=68; SYÖ toplam skor ort. 26,21) olduğu bulunmuştur. Ses yorgunluğu en yüksek olan meslek elemanları çağrı merkezi çalışanlarıdır (SYÖ toplam skor ort. 49,07; n=42). Sonuç ve Tartışma: Mesleki ses yükü ile ses yorgunluğu arasındaki ilişki düşünüldüğünde mevcut araştırmada rapor edilen PSK grubunun ses yorgunluğunun fazla bulunması bilimsel alanyazını desteklemektedir. Ancak Koufman ve Isaacson’un sınıflandırmasındaki mesleki performansının ses bozukluğundan en çok etkilenecek grup olan elit ses kullanıcılarının (örn. ses sanatçıları vb.) ses yorgunluğu şiddetleri 2. gruptan (ör. öğretmen, imam ve müezzinler vb.) daha az bulunmuştur. Tüm katılımcılar arasında ses yorgunluğu şiddeti en düşük olan meslek elemanları arasında elit ses kullanıcıları ve dil ve konuşma terapistlerinin olması, ses yorgunluğu seviyesini etkileyen bir diğer faktörün ses hijyeni olduğunu düşündürmektedir.