Akademik Veri Yönetim Sistemi
Gastronomide Sistematik Araştırmalar, ARMAN Adem; Erdem Özkan, Editör, Oğlak Yayıncılık, İstanbul, ss.101-116, 2021
Bu çalışma kapsamında gastronomi kavramını bir disiplin olarak ele alan çalışmaların çoğunluğunun İngilizce olduğu ve sosyal bilimler alanındaki dergilerde yayınlanmış olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Gastronomi disiplinine ait teorilerin 1825’de yılında Brillant Savarin’in “Tadın Fizyolojisi” adlı kitabında aforizma (özdeyiş) olarak aktarılan aksiyomlar olduğu belirtilmektedir (Hegarty, 2009: 7). Fakat gastronomiyi bir disiplin olarak tanımlamanın ötesinde bu teorilerin ispatına yönelik çalışmalar yüz yılı aşkın zamandır yapılmamıştır. Bu çalışma kapsamında gastronomiyi disiplin olarak inceleyen makalenin ilk olarak 2002 yılında turizm teması altında yapıldığı tespit edilmiştir. 2002 yılından 2020 yılına kadar az sayıda da olsa ilgili çalışmaların çoğunda farklı konu başlıkları altında incelendiğini, makalelerde tanımın ötesinde bir alt başlık olarak yer aldığını belirtmek yerinde olacaktır. İncelenen makalelerin iki tanesinde anahtar kelime belirtilmemesine karşın gastronomi, bilim ve disiplin temalı anahtar kelimelerin bütün makalelerin ortak noktası olduğu ifade edilebilir. Konu başlıklarına göre değerlendirildiğinde ilgili makalelere ait başlıklar sırasıyla en çok; gastronomi disiplini, gastronomi ve bilim, gastronomi ve gıda çalışmaları, gastronomi alanı, gastronomi çalışmaları olarak tespit edilmiştir. Gastronomiyi bir disiplin olarak disipliner çalışma yolları (multidisipliner, interdisipliner ve transdisipliner) açısından ele alan makaleler çoğunluğu (%90) oluşturmakla birlikte, ilgili makalelerin bir tanesinin (4) disiplin olma özelliklerini tartışan bir yapıda olduğu tespit edilmiştir. Sistematik inceleme dışında tutulan ve tespit edilip bulgularda yer alan iki adet çalışma, öz bir şekilde gri literatür kaynağı olarak belirlenmiştir. İlgili çalışmaların araştırmacılar tarafından incelenmesinin gastronomi disiplininin bilimsel olarak yerinin belirlenmesi ve gastronomi konusunda disipliner çalışma prensiplerinin nasıl olması gerektiği konularında katkı sağlayacağı düşünülmektedir. Bu doğrultuda sistematik bir inceleme konusu olarak gastronomiyi disiplin olarak ele alan makale çalışmaları değerlendirilmiştir. Literatürde gastronomiyi bir disiplin olarak tanımlayan birçok çalışma bulunmasına karşın ilgili disipline ait altyapı oluşturacak kanıtları içeren çalışma sayısı hala çok azdır. Moleküler gastronomi gibi doğrudan bilimsel kanıtlarının sunulduğu ve araştırıldığı çalışmalar olmasına karşın sadece gastronomiyi bir disiplin olarak ele alan araştırmaların yapılması önemli görülmektedir. İleriki araştırmalar için genel bir bakış açısı sunan bu sistematik inceleme çalışmasının ötesinde gastronominin bilimsel bir yapıya kavuşması için daha detaylı, ispata dayalı ve disiplin iş birlikleriyle ele alındığı çalışmaların yapılması önerilmektedir.