Akademik Veri Yönetim Sistemi
Journal of Tourism and Gastronomy Studies, cilt.8, sa.1, ss.467-477, 2020 (Hakemli Dergi)
Bu
çalışma yetişkin bireylerin toplu beslenme alanlarında yaptığı tabak israfını,
etkileyen faktörleri ve bu alanları kullanan bireylerin diyet kalitesini
belirlemek amacıyla yapılmıştır. Toplam 298 bireyin katıldığı çalışma, Ocak-Mayıs
2017 tarihleri arasında yürütülmüştür. Araştırmada, veri toplama aracı olarak
kullanılan anket formu yüz yüze görüşülerek uygulanmıştır. Vücut ağırlığı ve
boy uzunluğu kaydedilerek, Beden Kütle İndeksi hesaplanmıştır. Tabakta
bırakılan yemek miktarının belirlenmesinde dairesel yüzdelik görsellerden
faydalanılmıştır. Bireylerin 24 saatlik besin tüketim kaydı alınarak, enerji ve
besin ögeleri alımları ile Diyet Kalite İndeksi puanı hesaplanmıştır. Verilerin
değerlendirilmesinde SPSS 22.0 paket programı kullanılmıştır. Çalışmaya katılan
bireylerin %78,2’sinin kadın ve %76,5’inin 18-24 yaş aralığında olduğu belirlenmiştir.
Dünya Sağlık Örgütü’nün referansına göre %10,7’sinin zayıf, %65,4’ünün normal,
%18,1’inin hafif şişman ve %5,7’sinin obez olduğu bulunmuştur. Toplu beslenme
alanlarında yemek yediklerinde bireylerin %61,7’sinin tabaklarında yemek
bıraktığı; bu miktarın çorba, ana yemek, pilav/makarna/börek, tatlı, salata ve
ekmek olarak ayrılmış yemek gruplarında en yaygın %25 oranında olduğu belirlenmiştir.
Tabak artığı bırakma yüzdesinin çorba ve ana yemek (%3,0) gruplarında daha
düşük; ekmek (%12,0) ve tatlı (%9,1) gruplarında ise daha yüksek olduğu saptanmıştır.
Çalışmaya katılan bireylerin %87,2’si yemek yedikleri yemekhanede israf
yapıldığını düşünmektedir. Kadınların %63,9’unun, erkeklerin %70,8’inin Diyet
Kalite İndeksi puanının düşük olduğu bulunmuştur. Diyet Kalite İndeksi puanının
cinsiyet, tabakta yemek bırakma ve tabakta bırakılan yemek çeşidi ile ilişkili
olmadığı belirlenmiştir (p<0.05). Sonuç olarak, bireylerin israfın farkında
olduğu buna karşılık diyet kalitelerinin de düşük olduğu anlaşılmaktadır. İsrafın
önlenerek sağlıklı beslenmenin yaygınlaştırılması amacıyla eğitimler ve
çalışmalar yürütülebilir.
This
study was conducted to determine the food wasting, affecting factors and the
dietary quality of the adults who use catering places. Total of 298 adults
participated in the study from December 2016 to May 2017. The questionnaire
form used as a data collection tool and applied face to face. Body weight and
height were recorded, Body Mass Index was calculated. Circular percentage images were used to
determine the amount of food left on the plate. 24-hour food intake was
recorded and energy, nutrient intake and Dietary Quality Index scores were
calculated. The SPSS 22.0 package program was used to evaluate the data. It was
determined that 78.2% of the individuals participating in the study were women
and 76.5% were in the 18-24 age range. According to the World Health
Organization, 10.7% were found to be underweight, 65.4% normal, 18.1%
overweight and 5.7% obese. It was determined that 15.4% of the individuals left
their meals on their plates when they ate in the catering places. It was found
that this food waste is the most common 25% in the food groups separated as
soup, main dish, side dishes, dessert, salad and bread. The side dishes were
the most common leftover dishes while soup was the least common leftover dish
among food groups. The rate of those who think that waste is made in Turkey is
95,6 %, while catering places are 87,2 %. 63.9% of females and 70.8% of males
were found to have low Dietary Quality Index score. The Dietary Quality Index score
was found not to be in relation to gender and food leftover on the plate,
whereas there was a significant relationship with the number of groups of food
consumed in one day (p<0.05). There was a significant relationship between
bread waste between gender and age (p<0.05). As a result, it is understood
that individuals are aware of waste but their diet quality is also low.
Trainings and studies shoul be carried out in order to prevent waste and to
promote healthy nutrition.