İlköğretimde Cinsiyete Dayalı Mesleki Kalıp YargılarlaMücadele: Bir Rehberlik Etkinliği Örneği


Creative Commons License

Çimşir E., Akdoğan R.

Kalem Uluslararası Eğitim ve İnsan Bilimleri Dergisi, cilt.10, sa.2, ss.679-703, 2020 (Hakemli Dergi) identifier

Özet

Bireylerin meslek seçimlerini cinsiyetlerine uygun olup olmadığını temel alarak yapmalarına neden olan cinsiyete dayalı mesleki kalıp yargılar, ilkokul yıllarından itibaren oluşmaya başlamakta; toplumda ve iş dünyasında cinsiyet eşitsizliğine zemin oluşturmaktadır. Bu nedenle cinsiyete dayalı mesleki kalıp yargıların yaşamın erken dönemlerinden itibaren hedef alınması büyük önem taşımaktadır. Bu araştırmada öncelikle 60 kişiden oluşan bir grup ilkokul dördüncü sınıf öğrencisinin, lisans düzeyinde eğitim gerektiren 16 mesleğe ilişkin cinsiyete dayalı kalıp yargıları ortaya konulmaktadır. Ardından araştırmacılar tarafından hazırlanan ve cinsiyete dayalı mesleki kalıp yargıları yok etmeyi hedefleyen tek oturumluk bir sınıf rehberlik etkinliğinin söz konusu kalıp yargılar üzerindeki etkisi araştırılmaktadır. Bulgular öğrencilerin inşaat, bilgisayar ve makine mühendisliklerini, pilotluğu, hâkimliği, banka müdürlüğünü, bilim insanlığını ve mali müşavirliği erkek mesleği; hemşireliği ise kadın mesleği olarak algıladığını ve hazırlanan rehberlik etkinliğinin cinsiyete dayalı kalıp yargıları istatistikî olarak anlamlı düzeyde azalttığını ortaya koymuştur. Bulgular ışığında kariyer gelişiminin cinsiyet dayalı kalıp yargılardan etkilenen bir süreç olduğu ve öğrencilerin alan ve meslek seçimlerini daha etkili bir şekilde yapabilmeleri için başta eğitim sürecinin erken evreleri olmak üzere tüm kademelerde kariyer psikolojik danışmanlığı hizmetlerine yer verilmesinin gerektiği söylenebilir. Bu amaç doğrultusunda ilkokul öğrencilerine yönelik sistematik kariyer gelişimi müdahaleleriyle, özellikle fen bilimleri, teknoloji, mühendislik ve matematik alanlarındaki mesleklerde çalışan kadın rol modellere ihtiyaç duyulduğu iddia edilir.